Czasami – oby jak najrzadziej – zdarza się tak, że ktoś, określonym czynem, wyrządzi nam krzywdę, zostaniemy pokrzywdzeni i w sprawie tego czynu, albo przeciwko osobie, która go dokonała, będzie prowadzone postępowanie karne.
Czy jako pokrzywdzonym będą nam przysługiwać jakieś uprawnienia w toczącym się postępowaniu?
Inaczej mówiąc, czy będziemy mieli jakiś wpływ na to postępowanie i czy nasze prawa będą w jakiś sposób chronione?
Oto zestaw podstawowych uprawnień i obowiązków pokrzywdzonego.
Po pierwsze: Kto to jest POKRZYWDZONY?
Pokrzywdzony w postępowaniu karnym to osoba, której dobro zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.
Pokrzywdzonym może być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna (art. 49 § 1 kpk).
Jeżeli pokrzywdzony jest małoletni, całkowicie albo częściowo ubezwłasnowolniony lub z innego powodu nieporadny – jego prawa może wykonywać jego przedstawiciel lub opiekun (art. 51 kpk).
Jeżeli pokrzywdzony nie żyje, prawa zmarłego pokrzywdzonego może również wykonywać osoba najbliższa (art. 52 kpk).
W postępowaniu przygotowawczym poprzedzającym wniesienie sprawy do sądu pokrzywdzony jest stroną procesową (art. 299 § 1 kpk).
Jakie UPRAWNIENIA przysługują pokrzywdzonemu?
1. Pokrzywdzony ma prawo do korzystania z pomocy wybranego przez siebie pełnomocnika, którym może być adwokat lub radca prawny.Pokrzywdzony może sobie ustanowić nawet trzech (ale nie więcej) pełnomocników jednocześnie.UWAGA:
Jeżeli pokrzywdzony wykaże, że nie stać go na pełnomocnika, sąd może wyznaczyć pełnomocnika z urzędu (art. 78 § 1, art. 87 § 1 i 2, art. 88 kpk).
2. Pokrzywdzony ma prawo do złożenia zażalenia na:
– postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego
– postanowienie o umorzeniu śledztwa
– postanowienie o umorzeniu dochodzenia
a także ma prawo do złożenia zażalenia na bezczynność, jeżeli w ciągu 6 tygodni od złożenia przez pokrzywdzonego zawiadomienia o przestępstwie nie został on powiadomiony o wszczęciu albo odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia (art. 306 § 1, 1a, 3 kpk).
3. Pokrzywdzony ma prawo do składania wniosków o przeprowadzenie przez Policję lub prokuratora określonej czynności lub dowodu, np. przesłuchania wskazanego świadka lub zbadania dokumentu (art. 315 § 1 kpk).
Ponadto, jeżeli istnieje obawa, że określonego świadka nie będzie można przesłuchać na rozprawie, pokrzywdzony ma prawo wystąpić o przesłuchanie tego świadka nie przez Policję, a przez sąd lub zwrócić się do prokuratora o przesłuchanie świadka w tym trybie (art. 316 § 3 kpk).
4. Pokrzywdzony ma prawo do udziału w czynnościach postępowania, w tym także w przeprowadzeniu dowodu.
W czynnościach tych może również uczestniczyć pełnomocnik pokrzywdzonego (art. 316 kpk).
Dobrze jest złożyć w tym celu wniosek o dopuszczenie do udziału w czynnościach postępowania i o zawiadamianie o terminie planowanych czynności w celu umożliwienia wzięcia w nich udziału.Uwaga: można odmówić dopuszczenia pokrzywdzonego i pełnomocnika do czynności, ale tylko w szczególnie uzasadnionym wypadku, ze względu na dobro postępowania (art. 317 § 2 kpk).
5. Pokrzywdzony ma prawo do doręczenia mu postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego, a także prawo do wzięcia udziału w przesłuchaniu biegłego oraz prawo do zapoznania się z jego pisemną opinią (art. 318 kpk).
6. Pokrzywdzony ma prawo dostępu do akt sprawy, do sporządzania odpisów i kopii.Uwaga: można odmówić dostępu do akt wyłącznie ze względu na ważny interes państwa lub dobro postępowania (art. 156 § 5 kpk).
7. Pokrzywdzony ma prawo do złożenia wniosku o skierowanie sprawy do postępowania mediacyjnego w celu pogodzenia się z podejrzanym (art. 23a kpk).Pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji są brane pod uwagę przez sąd przy wymiarze kary (art. 53 § 3 kk)).
8. W określonych przypadkach, po powtórnym wydaniu przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania pokrzywdzony ma prawo do wystąpienia do sądu z „własnym” aktem oskarżenia .
Uwaga: taki akt oskarżenia powinie zostać sporządzony przez adwokata lub radcę prawnego (art. 55 kpk).
9. W przypadku skierowania aktu oskarżenia przez prokuratora pokrzywdzony ma prawo występować w sprawie charakterze oskarżyciela posiłkowego.
UWAGA
Jeśli pokrzywdzony nie złoży oświadczenia, że będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego utraci prawa strony (nie będzie mógł aktywnie uczestniczyć w dalszym toku postępowania, np. składać wniosków dowodowych)
Takie oświadczenie należy złożyć – na piśmie lub ustnie – najpóźniej aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej.
Pokrzywdzony ma także w postępowaniu przygotowawczym określone OBOWIĄZKI:
Pokrzywdzony jest obowiązany:
1) wskazać adres dla doręczeń w kraju, kiedy przebywa za granicą;
Uwaga: w przeciwnym wypadku pismo wysłane na ostatnio znany adres w kraju zostanie uznane za skutecznie doręczone, a czynność lub rozprawa zostanie przeprowadzona pod nieobecność pokrzywdzonego; niewskazanie adresu może również uniemożliwić złożenie wniosku, zażalenia lub apelacji z powodu upływu terminów (art. 138 kpk);
2) podać nowy adres w wypadku zmiany miejsca zamieszkania lub pobytu;
Uwaga: w przeciwnym wypadku pismo wysłane na dotychczasowy adres zostanie uznane za skutecznie doręczone, a czynność lub rozprawa zostanie przeprowadzona pod nieobecność pokrzywdzonego; niewskazanie adresu może również uniemożliwić złożenie wniosku, zażalenia lub apelacji z powodu upływu terminów (art. 139 kpk).
{ 1 komentarz… przeczytaj go poniżej albo dodaj swój }
Pokrzywdzony, to ma przechlapane, tyle co dzisiaj…
{ 4 trackbacki }