Kontrowersyjny tytuł? Bulwersujące ustawienie w jednej linii tak różnych podmiotów? Być może. Obserwując doniesienia medialne trudno czasem uniknąć „kontrowersyjnych” przemyśleń.

Jak pięknie to zobrazowano w tytułowym rysunku – asystenci bywają różni. I – nie, nie chodzi o ubiór asystenta.

Dziś chcę napisać o zakresie zadań ustawowych instytucji asystenta – w różnych jej przejawach. Spojrzeniu tzw. „powszechnym” i interesującym spojrzeniu pewnych przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości na potrzebę i możliwość korzystania z takiego wsparcia w różnych przypadkach faktycznych.

Zaczynając od końca – asystent niepełnosprawnego to osoba, która pomaga niepełnosprawnemu w czynnościach dnia codziennego, w tym zawodowych, które – ze względu na charakter i stopień niepełnosprawności – są zbyt trudne lub niemożliwe do samodzielnego wykonania przez osobę niepełnosprawną. Dokładnie cytując ustawę – jest to pomoc niepełnosprawnemu pracownikowi „w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy”. (art.26 lit.d.). Prosty przykład: osobie poruszającej się na wózku inwalidzkim asystent pomaga dostać się do pomieszczeń znajdujących się na piętrze bez windy, pomaga pchać wózek, poda dokumenty znajdujące się na górnych półkach itp. Zgodnie z przepisami ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych pracodawca zatrudniający taką osobę, w celu pomocy niepełnosprawnemu pracownikowi, może liczyć na comiesięczny zwrot części kosztów jej zatrudnienia (w uproszczeniu 1/5 kosztów etatu na 1 os. niepełnosprawną, co przy 5 pracownikach niepełnosprawnych daje zwrot kosztów 1 etatu pomagającego im asystenta) i 100% kosztów szkolenia tegoż asystenta…
Dla ścisłości dodam, że osoba niepełnosprawna chcąca sama dla siebie takiego asystenta zatrudnić (bez względu na to, czy pracuje na umowie o pracę, czy prowadzi działalność gospodarczą) – z opisanego powyżej wsparcia, w postaci zwrotu choćby części kosztów, skorzystać nie może. Przepisy nie przewidują…

Podsumowując: asystent osoby niepełnosprawnej nie wykonuje za niepełnosprawnego jego obowiązków zawodowych, a jedynie pomaga usunąć lub zmniejszyć przeszkody w ich wykonaniu, wynikające z niepełnosprawności. Niestety pewnym środowiskom zależy, aby ten zawód całkowicie zbiurokratyzować. Więcej o asystencie ON możecie przeczytać TU.

Kim jest asystent sędziego? O tych osobach wspominają przepisy kilku ustaw: Prawo o ustroju sadów powszechnych, prawo o ustroju sądów wojskowych, prawo o ustroju sądów administracyjnych,  ustawa o Sądzie Najwyższym… W każdym ze wspomnianych sądów mogą być zatrudniani asystenci sędziego. Czym się asystent sędziego zajmuje? Mówi o tym Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie czynności asystentów sędziów z dnia 8 listopada 2012 r.

I tak: § 2. 1. Na zlecenie sędziego i pod jego kierunkiem asystent sędziego sporządza projekty zarządzeń, orzeczeń lub ich uzasadnień.
2. Na zlecenie sędziego asystent sędziego samodzielnie:
1) dokonuje analizy akt sprawy we wskazanym zakresie;
2) kontroluje stan spraw odroczonych, zawieszonych lub oczekujących na podjęcie czynności przez sędziego albo sąd;
3) zwraca się do osób i instytucji o nadesłanie informacji lub dokumentów niezbędnych do przygotowania sprawy do rozpoznania;
4) sporządza odpowiedzi na pisma niebędące pismami procesowymi;
5) gromadzi, we wskazanym zakresie, orzecznictwo i literaturę przydatne do rozpoznawania spraw lub wykonywania innych zadań powierzonych sędziom w danym wydziale.
3. W uzasadnionych wypadkach, jeżeli wymagają tego zasady sprawności, racjonalności lub ekonomicznego i szybkiego działania, sędzia może zlecić asystentowi sędziego także wykonanie innych czynności, niezbędnych do przygotowania spraw sądowych do rozpoznania.
§ 3. 1. Termin wykonania czynności określa zlecający ją sędzia.
2. W przypadkach wykonywania czynności wskazanych w § 2 ust. 2 pkt 1 i 2 asystent sędziego w zakreślonym terminie przedstawia sędziemu wyniki analizy akt lub podjętych czynności, a jeżeli stan sprawy wymaga podjęcia czynności przez sędziego albo sąd – przedstawia akta sprawy wraz z projektem zarządzenia lub orzeczenia.
3. W przypadku wykonywania czynności wskazanych w § 2 ust. 2 pkt 3 asystent sędziego powołuje się w treści swych wystąpień na upoważnienie sędziego.
Czyli – w skrócie i w bardzo bardzo dużym uproszczeniu – asystent sędziego zastępuje sędziego w pewnych czynnościach zawodowych. Wytłumaczenie jest oczywiście naturalne – natłok obowiązków powoduje, że sędzia nie może wykonać wszystkiego osobiście, a przekazywane asystentom zadania to sprawy drobne, raczej biurowe, trochę o charakterze technicznym czy administracyjnym… No, może poza pisaniem projektów zarządzeń, orzeczeń i uzasadnień..

Co robi asystent prokuratora? Na to pytanie odpowiada ustawa o prokuraturze *: Art. 100a ust.1. W powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury mogą być zatrudnieni asystenci prokuratorów i starsi asystenci prokuratorów. Ilekroć w przepisach jest mowa o asystentach prokuratorów, rozumie się przez to także starszych asystentów prokuratorów.
ust. 2. Asystent prokuratora, w zastępstwie i na podstawie pisemnego upoważnienia prokuratora, jest uprawniony do:
1) wykonywania bieżących czynności nadzoru nad dochodzeniem;
2) przeprowadzania w toku postępowania przygotowawczego czynności procesowych:
a) przesłuchania świadka,
b) zatrzymania rzeczy i przeszukania,
c) oględzin,
d) eksperymentu.
ust.3. Asystent prokuratora wykonuje samodzielnie czynności administracyjne związane z prowadzeniem i nadzorowaniem postępowań przygotowawczych oraz z przygotowaniem decyzji kończących te postępowania.
ust.4. Asystent prokuratora w Prokuraturze Generalnej wykonuje także inne czynności, zlecone przez przełożonego.

Powyższe wyliczenie zadań ustawowych uszczegóławia dodatkowo rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu wykonywania czynności przez asystentów prokuratorów z dnia 23 marca 2010 r.

Podsumowując: asystent sędziego, asystent prokuratora i asystent niepełnosprawnego to instytucje przewidziane odpowiednimi przepisami prawa. Osoby wykonujące te zawody pełnią bardzo odpowiedzialne funkcje. Dwa pierwsze zawody – zastępują w pewnych czynnościach, ten trzeci – pomaga w wykonaniu pewnych czynności.

Zastanawiacie się może co w sytuacji gdy sędzia albo prokurator stanie się osobą niepełnosprawną? Teoretycznie, zgodnie z przepisami, mógłby nadal korzystać z pomocy – odpowiednio – asystenta sędziego lub asystenta prokuratora, a nadto – jeżeli stopień niepełnosprawności tego by wymagał – w zakresie określonych czynności także z pomocy asystenta osoby niepełnosprawnej.

Tak się jednak składa, że znam wyrok Sądu, który orzekł, że korzystanie przez osobę niepełnosprawną w pracy (chodziło o pełnienie obowiązków prokuratora) z pomocy asystenta osoby niepełnosprawnej oznaczałoby, że nie wykonuje samodzielnie swoich obowiązków, a zatem nie może ich – zdaniem tegoż Sądu – wykonywać. Zastanawiam się, jak wspomniany Sąd Orzekający oceniłby przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości, którzy korzystają z pomocy osób, wykonujących dwa pierwsze tytułowe zawody…

* Uwaga-od tego tekstu jednolitego wprowadzono już kilkanaście poprawek. W tym cztery nowelizacje już w tym roku..

Do zobrazowania wpisu zostały wykorzystane utwory opublikowane na stronie Ślepym Okiem Temidy (tu profil Ślepym Okiem Temidy na Twitterze) i Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Asystentów Sędziów. (tu profil Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Asystentów Sędziów na Twitterze).

—–

Dodatkowe informacje o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych można znaleźć m.in. w następujących wpisach:
Osoba niepełnosprawna zatrudnia asystenta / opiekuna / kierowcę / tłumacza języka migowego itp

Pełnoprawna niepełnosprawność – czyli o wsparciu naszej (osób niepełnosprawnych) pracy raz jeszcze.

Zatrudnić osobę niepełnosprawną i otrzymać zwrot kosztów pracy

Asystent osoby niepełnosprawnej